Yemekler
Adana kebabı
Dünyaca ünlü Adana kebabı coğrafi tescilli olup üretimi için Adana Ticaret Odası'ndan izin alınmalıdır.
Adana'ya özgü, "zırh" adı verilen, satıra benzer bir bıçak ile elde kıyılan parça etten yapılan bir kebap çeşidi.
Adana kebabını diğer kebaplardan ayıran en belirgin özellik kullanılan ettir. Et, doğal ortamda ve kendine has bir floraya sahip bölge yaylalarında yetiştirilmiş erkek koyunlardan elde edilmiş olmalıdır. Üretim tekniği ve ustalık da ürüne önemli ölçüde farklılık katar. Karışım hazırlanırken kullanılan malzemeler kırmızı pul biber, kuyruk yağıdır. Adana Kebabı'nın servisi, tamamlayıcı unsurlar olan yeşillik, sumaklı soğan salatası ve salatayla yapılmalıdır.
Dana eti ile kesinlikle yapılmaz. Sadece kuzu eti, kuzu kuyruk yağı, pul biber ve tuz ile yapılır. Mevsiminde ise pul biber elde edilen ve yörede kök biber denilen kırmızı biber,taze olarak minik küpler halinde doğranıp eklenir.Bunların dışında hiçbir baharat konulmaz. Adana dışında pilav ile yapılan servisler, Adanalılar tarafından makbul karşılanmaz.
Yüksük çorbası
Adana yöresinde yapılan yüksük çorbasının içinde un, yumurta, tuz, salça ve erik ekşisi bulunur. Ayrıca içine mantılar hazırlanıp nohutlarla birlikte pişirilir.
Analı kızlı köfte
Analı kuzulu köfte yada sadece Analı kuzulu olarakta anılır yöreseldir. Malatya, Kahramanmaraş, Diyarbakır, Gaziantep,Tarsus, Adana yörelerinde daha çok bilinir.
Şalgam suyu
Şalgam suyu veya kısaca Şalgam Turpgiller ailesine ait bir bitki olan şalgam ile yapılan, Çukurova'ya özgü bir içecektir.[1] Bir tür pancar olan "şalgam bitkisi" ve "siyah havucun" su ile karıştırılıp, tuz da ilave edilmesiyle yapılır.
Bici bici
Bici bici muhallebisi, yaz dönemlerinde yenilen, Adana iline özgü bir tür tatlıdır. Halk arasında kısaca bici bici adıyla anılır. En bilinen şekliyle rendelenmiş buz, pişmiş nişasta, pudra şekeri ve şerbetten oluşur.
Karsambaç
Karsambaç, rendelenmiş buz veya temiz karın üzerine tatlı bir şurup ekilerek hazırlanan bir tatlıdır. Türkiye'nin güney illerinde daha çok rastlanan bir tatlıdır. Yayla kültürü olan bölgelerde tüketilir. Mersin ve Adana yöresinde karsambaç denilince akla Çamlıyayla(Namrun) yaylası gelmektedir.
Mahluta çorbası
Mahluta çorbası, Antakya yöresine özgü mercimek çorbasıdır. Kırmızı mercimeğin suyla kaynatılmasıyla yapılır. Çorbanın kıvamına gelmesinden sonra ayrı bir tavada kızartılan sıvı yağın içerisine kırmızı pul biber ve kuru nane atılarak kızartılır. Çorbanın tabaklara konulmasından sonra kızartılmış yağ çorbanın üzerine kaşıkla dökülerek sunulur.
Sıkma
Sıkma, Yörük kökenli, Taşeli yöresine özgü bir kahvaltı yiyeceğidir. Sıkma, genellikle ekmek yapma işlemi sona erdikten sonra yapılır. Yiyeceğe verilen "sıkma" ismi, saçta pişirilip içine iç malzemesi konan bazlamaların yuvarlatılıp sıkılmak suretiyle yapılmasındandır.
Şırdan
Şırdan, midenin bir bölümüdür. Aynı zamanda sakatat yemeklerinden mumbar ve kokoreç gibi, Adana'da sıkça tüketilen ve Adana'nın yöresel nitelikteki yiyeceğidir. Şırdan olarak anılsa da asıl adı "şırdan dolmasıdır". Bu dolma hazırlanırken genelikle kuzunun şırdanı tercih edilir. Şırdan, Adana'da, "adana kebap" ve "şalgam" kadar yaygın olan bir yiyecek olmasına rağmen Adana dışında pek bilinmeyen bir yiyecektir.
Koyunun 4 midesinden biri olan şırdanın temizlenip içine baharatlı pirinç doldurulup dikilip pişirilmesiyle hazırlanır.
Şekil olarak biraz sıra dışıdır. Yenirken üzerine tuzlu kimyon ve pul biber serpilir. Şırdancılık Adana'da neredeyse başlı başına bir sektördür. Adana'da kesilen koyunların şırdan ihtiyacını karşılamadığı için başka şehirlerden çiğ şırdan getirtilmektedir. Yaz veya kış fark etmez, her köşebaşında bir şırdancı mutlaka vardır.
Mansaf
Mansaf, Ürdün'ün ünlü yemeklerinden birisidir. Badem ile beraber kurutulmuş özel bir sos ve koyun eti ile birlikte servis edilir. Geleneklere bağlı olarak elle yenilir. Aynı zamanda Antakya mutfağında da yer alan bir yemektir.
Aşlama
Adana yöresine özgü meyan kökünden yapılan bir içecek türüdür. Yapılışı nedeniyle haşlama olan adı zamanla aşlama haline gelmiştir. Geleneksel kıyafetler giyen seyyar satıcılar tarafından Adana çarşısında halen satışı yapılmaktadır.
Ünlüler
Yılmaz GÜNEY
Yılmaz Güney (d. 1 Nisan 1937; Yenice, Yüreğir, Adana - Ö. 9 Eylül 1984, Paris, Fransa) sinema oyuncusu, yönetmen, senarist ve yazar.
Babası Siverekli Zaza, annesi ise Vartolu bir Kürt olan Yılmaz Güney, Özellikle Çirkin Kral dönemi sonrasında çektiği Cannes ödüllü Yol, Sürü, Umutsuzlar gibi filmleriyle tanınır.
Şener ŞEN
26 Aralık 1941 tarihinde, o zamanlar marangozluk yapan ünlü oyuncu Ali Şen'in oğlu olarak Adana'da dünyaya geldi. Sanat hayatına İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatrolarında sahneye çıkarak başladı. Babası gibi sinema sanatçısı olmak istemeyen Şener Şen, kendisini tiyatro oyunculuğuna adadı. Radyo tiyatrolarında da oynadı. Ancak tiyatrodan elde ettiği kazanç yetmediği için sinemaya girmek zorunda kaldı. Dublajdan tanıdığı yönetmenlere, “Figüran olarak beni de çağırın. Ama bir şartım var, yevmiyemi o gün alayım” der.
Sinemaya ilk adım attığı yıllarda figüranlık dahil her işi yaptı. Beş yıl boyunca - bazı filmlerde sadece dans etmek veya başrol oyuncusundan dayak yemek gibi- küçük rolerde yer aldı. Kariyerinde dönüm noktası 1975 yılında Ertem Eğilmez'in filmi Hababam Sınıfı'ndaki ‘'Badi Ekrem'’ tiplemesi oldu. Aynı filmde İnek Şaban tiplemesi ile ün yapan Kemal Sunal ile müthiş bir ikili oluşturdu ve o yıllarda büyük gişe hasılatı yapan Süt Kardeşler, Şabanoğlu Şaban, Tosun Paşa, Kibar Feyzo, Çöpçüler Kralı ve Davaro gibi filmlerde oynadı.
Yaşar KEMAL
Roman, senaryo ve öykü yazarı. Türk edebiyatının en önde gelen yazarlarından biridir. Romanlarından İnce Memed, yaklaşık kırk dile çevrilerek yayımlandı. Kitaplarının yurt dışındaki baskısı yüz kırktan fazladır.
Yaşar Kemal pek çok yapıtında Anadolu'nun efsane ve masallarından yararlanmıştır. PEN Yazarlar Derneği üyesiydi. Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilen ilk Türk yazardır.
Muzaffer İZGÜ
Muzaffer İzgü (d. 29 Ekim 1933, Adana). Türk yazar, öğretmen.
Türkiye'nin en çok okunan gülmece,genç ve çocuk kitapları yazarlarındandır. 107 kitap, ikiyüze yakın radyo oyunu yazmıştır.
Ayşe ARMAN
Ayşe Arman (d. 9 Aralık 1969, Adana), Türk aktivist ve köşe yazarıdır.Hürriyet Gazetesinde köşe yazarlığı yapmakta, tiyatro sanatçısı Haldun Dormen'in oğlu Ömer Dormen'le evlidir. Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri'nde yaşamaktaydi. Oyuncu olarak ilk kez 2011 yapımı Aşk Tesadüfleri Severfilminde konuk oyuncu olarak yer almıştır.
Aytaç ARMAN
Aytaç Arman (gerçek adı: Veysel İnce; d. 22 Haziran 1949, Adana) , Sinema ve dizi oyuncusu.
Oyuncu, 1949'da Adana'da doğdu. Erkek sanat Enstitüsü'nü bitirdi. Devlet Mimarlık ve Mühendislik Akademisi'nde okurken; 1969'da Ekstra Ekspres gazetesinin açtığı şikeli artist yarışmasında(yarışmanın birincileri önceden belirlenmişti)erkek adaylar arasında 2. seçildi.
1971 yılında SES dergisinin açtığı ciddi Kapak Yıldızı Yarışması'nda,erkeklerde Tarık Akan'ın ardından 2. seçilerek sinema oyunculuğuna 2. derece rollerle başladı.Sinema oyuncusu hemşehrisi Yılmaz Güney'in "Baba" filminde oynayarak dikkat çekti.
Kısa sürede baş rol oyunculuğuna yükseldi.Sinemada ilk ödülünü 1981'de senaryosunu Yılmaz Güney'in yazdığı "DÜŞMAN" adlı filmle SİYAD(Sinema Yazarları Derneği;En İyi Erkek Oyuncu)ödülü olarak aldı.Sinema kariyerinde,sıradan filmler yanında, dikkat çeken, festivallerde ödüller alan filmlerde rol aldı.
Menderes SAMANCILAR
Menderes Samancılar (d. 1 Mayıs 1954, Adana) Türk sinema ve dizi oyuncusu.
1974 yılında bir gazetenin açtığı fotoroman kralı yarışmasında birinci oldu. İki yılda yirminin üzerinde fotoromanda başrol oynadı. 1975 yılında, yönetmenliğini Yılmaz Duru'nun yaptığı İnce Memed Vuruldu filmiyle sinemaya adım attı. 1998 yılına kadar, dördü başrol olmak üzere yaklaşık seksen filmde çeşitli roller oynadı. 1998'de, Fransız yönetmen Claude Lelouche'un çektiği Hasards ou coïncidences (Şans ya da Tesadüf) adlı filmde rol aldı. Son dönemde pek çok televizyon dizisinde oynadı. 2005 yılında Sadri Alışık Kültür Merkezi'nde sergilenen Selvi Boylum Al Yazmalım adlı oyunun başrollerini Kerem Alışık ve İpek Tuzcuoğlu ile paylaştı.
Demir KARAHAN
Demir Karahan (Gerçek adı: Demir Görgün; d. 25 Mart 1944, Adana), Sinema ve dizi oyuncusu.
Avusturya Lisesi'nin ardından İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde okurken yönetmen ve senarist Duygu Sağıroğlu ile tanışan Karahan, öğrenimini yarıda bırakarak, 20'li yaşlarında kamera karşısına geçti. Türk - Fransız ortak yapımı bir filmde oynamak üzere Fransa'ya giderek orada 4 filmde rol aldı, yönetmen asistanlığı yaptı, evlendi. Askerlik nedeniyle Türkiye'ye döndü. Sinemanın krize girdiği süreçte ticaret ve çiftçilikle uğraştı, politikayla ilgilenerek Adana DSP il başkanlığı görevinde bulundu, bir gazete çıkardı. Strazbourg Türk Filmleri Haftasında yönetmen Osman Sınav ile karşılaşmasıyla aldığı teklif üzerine yeniden bir dizi filmle sinemaya döndü. Oyuncu Melih Görgün'ün babası olan Demir Karahan, Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi mezunu olup, sanat hayatında oyunculuk dışında "Çark" adlı bir film senaryosu yazmış (1971), aynı filmin yönetmenliğini de üstlenmiştir.
Erol BÜYÜKBURÇ
Erol Büyükburç (d. 22 Mart 1936; Adana - ö. 12 Mart 2015; Etiler, İstanbul) Türk pop müziği sanatçısı.
Lise yıllarında kurduğu ilk müzik grubuyla, Florya plajında müzik yaptı. İstanbul Belediyesi Konservatuvarı’na giden Büyükburç, bir yandan da şan dersleri aldı. Müzik hayatına 1961'de ‘‘Little Lucy’’ adlı bestesini plak yaparak başladı. Balkan Festivali'nde ‘‘En İyi Şarkıcı’’ ödülünü aldı. Uzun yıllar Efsaneler Orkestrası ile çalıştı.
Erol Büyükburç, ilk albümü olan "Sevgi Çiçekleri"ni 1975 yılında çıkardı. Lise yıllarında müziğe giriş yapan sanatçı, İstanbul Belediyesi Konservatuvarı'na devam etmiştir.[2] Kurduğu Erol Büyükburç Vokal Grubu ile sahne almıştır.
Bütün bu başarılarından dolayı kendisine Yerli Elvis denilmeye başlanmıştır.
20 fotoroman, 6 taş plak, 5 long play, 75 tane 45'lik, 200'e yakın ödül, 1800 civarında bestesi bulunan Erol Büyükburç'un Senden Vazgeçtim, Bende Bu Gönül Nerde ve Seni Beklerim isimli üç bestesinin sözleri ise, ünlü sanatçı Onur Akay'a aittir. Büyükburç, ayrıca 30'a yakın filmde de rol aldı.
Haluk LEVENT
26 Kasım 1968 tarihinde Adana'nın Yüreğir ilçesindeki Yamaçlı mahallesinde doğmuştur. Dokuz kardeşin sekizincisidir.
Murat GÖĞEBAKAN
9 Ekim 1968 tarihinde Adana’da doğdu. Anne ve babası Almanya'da çalışmakta olduğundan 7 yaşına kadar Adana-Almanya arasında yaşadı. İlk, orta ve lise öğrenimini Adana'da tamamladı. Ardından 1986 yılında Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarına girdi, tamamladığı üniversite eğitiminden sonra da Çukurova Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak yer aldı. Bu yıllarda dergah eğitimi aldı, gitar dersleri verdi ve bar çalışmaları yaptı. 1995 yılına kadar Adana’da yaşadı.
Murat KEKİLLİ
18 Nisan 1968 yılında Adana'da doğan Murat Kekilli; İlk, orta ve lise eğitimini de Adana'da tamamladı. Kocavezir Mahallesi'nde oturan ailesinin fakir olması nedeniyle tatillerde, Adana ve Ceyhan'da karpuz tarlalarında çalışmıştır. Adana'da gençlik sarayının müdürü ile tanışıp, onun yanına gidip gelirken orada piyano çalan bir arkadaşını görür ve hayran olur ve müzik hayatına ilk piyano ile başlar.
Feridun DÜZAĞAÇ
Feridun Düzağaç (d. 10 Ekim 1968, Adana) söz yazarı, müzisyen.
İlkokulu Adana Hayriye Kemal Kusun İlkokulu'nda okudu. Ortaokulu ise Adana'da Seyhan Ortaokulu'nda bitirdi. Adana Borsa Lisesi'nde okurken okul korosunda ilk müzik deneyimlerini kazandı. Mezun olduktan sonra Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümünü'nü tamamladı. Üniversite yıllarında okuldaki arkadaşları ile amatörce başladığı müzik hayatında ilk kez Mersin'de Tını grubunun solisti olarak insanların karşısında şarkı söylemeye başladı.
Ali ÖZGENTÜRK
Asıl adı Ali Habib Özgentürk olan Ali Özgentürk, İstanbul Üniversitesi'nde felsefe ve sosyoloji eğitimi aldı. Kamera asistanlığı yaparak sinemaya atılan Özgentürk, Atıf Yılmaz ve Yılmaz Güney gibi yönetmenlere asistanlık yaptı. 1979 yılında çektiği ilk uzun metrajlı filmi "Hazal" ile adını duyurarak birçok ödül kazandı. Yönetmenliğin yanı sıra senarist, yapımcı, oyuncu gibi birçok alanda faaliyet göstermiştir. Ayrıca Nebil Özgentürk'ün abisidir.
Nebil ÖZGENTÜRK
Çocukluğunun büyük bölümü Adana'da geçmiştir. Yazar ve program yapımcısıdır. 1994'ten beri Bir Yudum İnsan programı ile sanat, spor, siyaset gibi birçok alanda tanınmış isimlerin hayatlarını ele almış ve bilinmeyen yönleri ile inceleyip, insanların karşısına çıkarmaya çalışmıştır.
Ayrıca uzun süre Sabah gazetesinde köşe yazarlığı yapmıştır. Şu anda Hıncal Uluç, Haşmet Babaoğlu ve Sunay Akın ile atv kanalında Yaşamdan Dakikalar adlı programda yer almaktadır.
Ferdi TAYFUR
Ferdi Tayfur Turanbayburt veya bilinen adıyla Ferdi Tayfur (d. 15 Kasım 1945, Adana), Türk ses sanatçısı, besteci, söz yazarı ve sinema oyuncusu. Toplamda dokuz defa Altın Plak Ödülü kazanan sanatçı sinema filmlerinde de yer alan kendi yazdığı şarkılarla ünlenmiştir. 30'dan fazla albüm ve 30'un üzerinde film yapan 1982 yılında ise kendi adına Ferdifon Plakçılık şirketini kuran sanatçı 2009 yılında da inşaat sektörüne de girmiştir.
Fatih TERİM
Fatih Terim (d. 4 Eylül 1953; Adana, Türkiye), "İmparator" lâkaplı Türk teknik direktör ve defans mevkiinde oynamış eski millî futbolcu. Şu anda Türkiye millî takımını çalıştırmaktadır.
Orhan KEMAL
Mehmet Raşit Öğütçü veya kullandığı adıyla Orhan Kemal (15 Eylül 1914, Adana - 2 Haziran 1970, Sofya), toplumcu gerçekçi, Türk romancısı ve oyun yazarı.
Adı, Türk edebiyatının büyük ustaları arasında anılan yazar, roman, hikaye, oyun, şiir tarzında eserler verdi; daha çok romancılık yönü ile tanındı. İlk öykü kitabı Ekmek Kavgası (1949) ve Küçük Adamın Notları başlığı altında yayımladığı otobiyografik roman dizisiyle yaygın bir üne kavuştu. Edebi hayatı 1960'lı yıllarda zirveye ulaştı. Adana'da toprak ve fabrika işçilerinin dünyasını, İstanbul'daki gecekondu mahallelerini, fabrika çevrelerini eserlerine yansıttı. Murtaza, Hanımın Çiftliği, 72. Koğuş adlı eserleri başyapıtlarındandır.
Hasan ŞAŞ
1 Ağustos 1976 yılında Adana, Karataş'ta doğdu.
1996 yılında Ankara 50. Yıl Lisesinden mezun oldu. Küçük yaşta futbola olan ilgisi ve sürekli okuldan kaçarak futbol oynaması üzerine, futbola amatör olarak Akdeniz Karataşspor'da başladı. Kısa sürede gösterdiği başarılı performans ile sırasıyla Adana Demirspor, Ankaragücü, Galatasaray ve Türk Millî Takımı'nda görev aldı. Efsanevi Galatasaray kadrosu ve dünya üçüncüsü olan Millî Takım kadrosunda yer alan oyuncular arasındaydı.
Atilla TAŞ
Atilla Taş (d. 4 Şubat 1975; Ceyhan, Adana); Türk pop müzik şarkıcısı, sunucu ve oyuncu.
PSY'ın Gangnam Style şarkısını 2012 yılının Ekim ayında Yam Yam Style adıyla düzenleyen ve çok konuşulan Taş bu maxi single'e klip çekeceğini duyurdu. YouTube'de 8 günde 1,645,000 kişi şarkıyı dinledi
Ayşe Hatun ÖNAL
Ayşe Hatun Önal (d. 29 Temmuz 1978, Adana) Türk şarkıcı, söz yazarı ve eski manken. Adana'da doğdu ve liseyi burada okuduktan sonra Anadolu Üniversitesi'ne başladı. 1999'da Miss Turkey'de Türkiye Güzeli seçilerek mankenliğe başladı. Uzun yıllar mankenlik ve sunuculuk yaptıktan sonra şarkıcılığa başladı.
Yeliz YEŞİLMEN
Yeliz Yeşilmen (d.17 Aralık 1978,Adana) Türk model ve dizi oyuncusudur.
İlk olarak Mehmet Ali Erbil'in sunduğu Çarkıfelek programında tanındı. Daha sonra rol aldığı Aşkım Aşkım dizisiyle ünlendi. Foto modellik ve mankenlikte yapmaktadır. Ayrıca Cumhurbaşkanı Öteki Türkiye'de (2007) ve Dansöz (2001) adlı sinema filmlerinde rol aldı. Amerikan yapımı realite şovu The Simple Life'ın, Türk versiyonu olan Her Şey Yolunda adlı televizyon programında manken Tuğba Özay ile birlikte rol aldı.
Şarkıcılık deneyimi de olup, Tat Beni(2004) adlı albüm, Yeliz Yeşilmen'in ilk stüdyo albümü olmuştur. Daha sonra Elemtere Fiş (2006) ve Fıstık Çıkı Çıkı (2009) albümlerini çıkardı. Oynadığı dizilerde daha çok aptal sarışın tiplemeleriyle rol aldı.
Bayhan GÜRHAN
Bayhan Gürhan, 14 Mart 1980 tarihinde Adana'da doğmuştur. 2003 yılında düzenlenen Ercan Saatçi, Deniz Seki ve Armağan Çağlayan'ın jüriliğini yapmış olduğu Popstar yarışmasında farklı yorumu ve kendine özgü tarzıyla adını duyurdu. Bayhan yarışmadan sonra "Popstar", "Kısa Veda" ve "Hayal edemiyorum" isimli albümleri çıkardı. 2012 yılında STV de yayınlanan, Hamdi Alkan'ın yönetmenliğini yaptığı Kendimize Doğru dizisinde uzun süre rol aldı. Kanal D'de yayınlanan Ankara'nın Dikmen'i adlı dizisine konuk oyuncu olarak renk kattı. Afyonkarahisar'da düzenlenen “Caz Festivali”nde, dünyaca ünlü caz sanatçıları olan Frank Sinatra, Andy Williams ve Louis Armstrong'un "My Way", "A time For Us" gibi eserlerini seslendirdi. 2013 yılında sokak müzisyenleri ile ilgili "Benim Yolum" isimli belgesel programı'nın sunuculuğunu üstlendi. 2015 Ramazan Ayı Boyunca TRT İstanbul Kent Radyo'da yayınlanan "Direkler Arası" isimli Radyo tiyatrosunda Tuzsuz Deli Bekir Karakterini canlandırdı.
Tarım
Alüvyonların getirdiği verimli toprakları nedeniyle senelerdir bir cazibe merkezi olan, ülkenin en verimli ovalarından Çukurova'da buğday, ayçiçeği, zeytin, nar, mısır, narenciye (portakal, turunç, mandalina ve limon), muz, kivi, baklagiller, şekerkamışı, patates, domates, biber, marul, lahana, soğan, pirinç, soya, pamuk, üzüm, yerfıstığı, bakla, börülce, fasulye, hıyar, badem, karpuz, kavun, yenidünya gibi birçok ürün üretilmektedir.Ama bu ürünlerin en önemlisi pamuktur.
Pamuk
Beyaz altın
Tarihi yerler
Yılan Kale (Ceyhan)
Yılankale, Ceyhan'a 13 km. mesafede E-5 karayoluna 3 km. dir. Çok sarp bir tepe üzerine Ceyhan Ovası'na tamamen hakim şekilde kurulan bu kale Klikya Ermeni Krallığı döneminde Kral I. Levon tarafından yaptırılmıştır. Yöre halkı tarafından Şahmeran kalesiolarak da adlandırılmaktadır.
Dumlu Kalesi
Dumlu Kalesi, Ceyhan’ın 17 km kuzeybatısında Sağkaya bucağının Dumlu (Tumlu) mahallesinin batısında ve 75 m kadar yükseklikteki sert kalkerli bir tepe üzerindedir. 12. yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır. Çevresi 800 metredir. Sekiz burçludur. Ovaya bakan doğu köşesinde gözetleme kulesi bulunmaktadır. Tek kapısı doğuya bakmaktadır. Kale içerisinde yapı kalıntıları ve sarnıçlar yer almaktadır. Tepe etrafında kaya mezarları görülmektedir.
Kurtkulağı Kervansarayı
Kurtkulağı Kervansarayı, Ceyhan'ın 12 km güneydoğusunda Kurtkulağı mahallesi'ndedir. Adana Müzesinde bulunan kervansaray kitabesine göre eser 1659'da Hüseyin Paşa tarafından yaptırılmış olup, mimarı Mehmed Ağa'dır. Adana-Halep kervan yolu üzerindeki Kurtkulağı menzilinde bulunan kervansaray, bir Osmanlı menzil handır. Kervansaray bir kale sağlamlığında gayet kalın ve sağlam duvarlara sahiptir.
Büyük bir dikdörtgenden oluşan planı doğu cephede klasik kervansaray mimarisinden farklı özellikler taşımaktadır. Üç yanda saçak hizasına kadar kuvvetli payandalarla takviye edilmiş olan beden duvarlarının tamamı taştandır. Doğu cephedeki çıkıntıları hariç, 45,75 x 23,60 metre ebadındaki kervansarayın planını, enine uzanan iki sıralı payelerin birbirlerine sivri kemerlerle birleşmesi ve bütün üst örtüyü teşkil eden boyuna uzanan beşik tonozlar meydana getirmektedir.
Büyük Saat
Büyük Saat, Türkiye'deki en uzun saat kulesidir ve uzunluğu 32 metredir. Saat kulesi Adana'nın Seyhan ilçesinde bulunur.
Büyük Saat inşasına Ziya Paşa ile başlandı ve 1882 yılında (Abidin Paşa zamanında) tamamlandı. Büyük Saat tarihte modernleşmenin simgesi olarak görülmüştür. Belediye Başkanı Hacı Yunus'un da inşaat için önemli bir katkısı olmuştur. O zamandan beri, Adana'nın en önemli yerlerinden biri olarak anılmaktadır.
Uzunluğu 32 metre olan kule kare prizma şeklindedir ve kulenin duvarları tuğla ile inşa edilmiştir. Temel derinliği 35 metre olduğu söylenir.
Kulenin inşası sırasında Osmanlıda Saat kuleleri vardı. Bu saat kuleleri arasında en uzunu Büyük Saattir. İkincisi ise Dolmabahçe Saat Kulesi'dir
Yağ Camii
Yağ Camii veya Adana Eski Cami, Adana'nın merkezinde, eski çarşı içindeki tarihî cami.
1501 yılında Ermeni Saint Jacgues Kilisesi’nin Ramazanoğlu Halil Bey’in emri ile camiye çevrilmesinden bir süre sonra mekânın yörenin ihtiyacını karşılamakta yetersiz kalması üzerine yanı başına Halil Bey’in oğlu Piri Mehmet Paşa tarafından yeni bir cami yaptırılmış, iki yapı birleştirilmiştir. Minaresinin yapımı 1525’te tamamlanan cami, Piri Mehmet Paşa’nın bitişiğine inşa ettiği medrese ile bir külliye teşkil eder. Medresenin inşası 1558’de tamamlanmıştır.
Selçuklu Ulu Camileri karakterinde, yani çok sütunlu cami tipinde bir camidir. Yapıya sonradan eklenen bir anıt gibi büyük ve görkemli bir avlu kapısı vardır.
Daha önce “Eski Camii” denilen yapı, anıtsal avlu kapısının önünde yağ pazarı kurulması nedeniyle, “Yağ Camii” adını almıştır.
Adana Ulu Camii
Ramazanoğulları Camii, Adana’da bulunan 16. yy.’dan kalma tarihi bir camidir. Adana Ulu Camii adıyla bilinir.
Ramazanoğulları Beyliği’nin başyapıtı olan camii, şehrin en önemli tarihi yapılarından birisidir. 1998 yılında Sabancı Merkez Camii’nin hizmete açılmasına kadar Adana’nın en büyük camisi olma özelliğini korumuştur.
Yapımına Ramazanoğlu Halil Bey tarafından 1509’da başlandı; Halil Bey’in ölümü üzerine oğlu Piri Mehmet Paşa tarafından 1541 yılında tamamlandı. Ramazanoğlu Halil Bey ve Piri Mehmet Paşa ile Mehmet Paşa’nın iki oğlu caminin güneydoğusundaki 1541 tarihli türbede yatmaktadır.
Caminin mimarisi Selçuklu ve Memluk üsluplarını taşır. Duvarları siyah beyaz mermer taşlarla bezelidir. Batı ve doğuda birer kapısı bulunur. Batı kapısı üzerinde iki yılan kabartması olan bir kubbe ve bir kitabe vardır. Doğu kapısı üzerinde ve minberinin üstünde de birer kitabesi bulunur. 16. yy’dan kalma çinileri meşhurdur.
Medrese, türbe, imaret, dar’ül hadis, dar’ül şifa, sıbyan mektebi gibi yapıları da içeren Ramazanoğlu Külliyesi’nin bir parçasıdır. Külliyenin günümüze kadar gelebilmiş diğer kısımları; medrese, türbe ve Ramazanoğulları Saray Selamlığı (Tuz Hanı)’dır.
1998 Adana-Ceyhan Depremi’nde hasar gören camii, 1998-2004 yıllarında onarıldı ve ibadete açıldı.
Şeyh Cemil Nardalı Konağı
Şeyh Cemil Nardalı Konağı, Adana'nın Seyhan ilçesi Akkapı mahallesinde bulunan tarihi konak.
Konak, 20. yüzyıl başlarında Şeyh Cemil Nardalı tarafından Osmanlı mimarisi özelliklerine göre 3 katlı olarak yaptırılmıştır. Kurtuluş Savaşı sırasında karargah olarak kullanılmasının yanı sıra Fransız ve Ermeni kuvvetlerinden kaçan sivil halkın barındığı, korunduğu ve güvenli bölgelere taşındığı bir merkez olarak da kullanıldı.
Geçmiş yıllarda "5 Ocak Adana' nın Kurtuluşu" etkinlikleri konak önünde başlatılmakta ve buradan şehir merkezine gidilmekteydi. Sonraki yıllarda kullanılmayan bina bakımsızlık nedeniyle hasarlandı. Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından 2010 yılında konakta başlatılan restorasyon çalışmaları 2011 yılında tamamlanmıştır
Karatepe-Aslantaş Millî Parkı
Karatepe-Aslantaş Millî Parkı, 1958 yılında Akdeniz Bölgesi’nde, Osmaniye İlinin Kadirli İlçesine 22 km uzaklıkta ve Ceyhan Nehrininkenarında kurulmuştur.
Mili parkta Genç Hitit devrine ait (M.Ö 8.yy) yerleşme ve kale kalıntıları bulunur. Bu alanda sonraki zamanlarda Roma ve Bizansmedeniyetlerine ait yerleşmeler kurulmuş kalıntılar bulunur[1].
Milli parkta; kızılçam, meşe türleri ve maki florasının meydana getirdiği bitki örtüsü, karaca, yaban domuzu, çakal, tavşan, tilki, turaç, keklik gibi yaban hayvanları toplulukları ile Ceyhan nehrinde yayın ve sazan balıkları bulunmaktadır.
Aladağlar Milli Parkı
Akdeniz Bölgesi’nde, Niğde, Kayseri, Adana illeri sınırları içinde Aladağlar üzerinde yer almaktadır. 1995 yılında ilan edilmiştir. Yüz ölçümü 55.065 hektardır. Toros sıradağlarının en yüksek zirvelerine sahip olan Aladağlar jeolojik olarak da Türkiye'nin en ilginç yerlerinden biridir. Buzul Gölleri ve Kapuzbaşı Şelaleleri görülmeye değer yerlerdir. Milli parkın düşlük rakımlı kesimlerinde kızılçam, karaçam ve göknar toplulukları bulunmaktadır. Ağaç sınırının üzerinde ise kayalar arasında yetişen otsu bitkilerin çoğu gösterişli çiçeklere sahiptir. Milli parkta yaban keçisi, yaban domuzu, kurt, çakal, sansar gibi memeliler, yırtıcı ve ötücü kuşlar yaşamaktadır. Aladağlar, Türkiye içinden ve dışından, dağcıların en çok rağbet ettikleri bir yerdir.
Emli Vadisi'nden başlayıp, Sokullupınar mevki ve Yedigöller'i kapsayan doğa yürüyüşü mevcuttur. 3756 metre yükseklikte Demirkazık dağının zirvesinde güneşin doğuşunu seyretme imkanı bulunmaktadır.
Akyayan Gölü
Akyayan Gölü, Çukurova ovasının güneydoğusunda Ceyhan Irmağının denize döküldüğü yerin batısında yer alan bir göldür. İdari olarak Adana il sınırları içerisindedir. Bölgede herhangi bir koruma statüsü yoktur. Ceyhan nehrinin yatak değiştirmesi, deniz hareketleri ve Ceyhan nehrinin taşıdığı alüvyonların birikmesi ile bugünkü halini almıştır. Alüvyal baraj gölüdür.
Göl alanı ortalama 3100 hektardır. Denizden yüksekliği 2 metre, en derin yeri yaklaşık 3 metredir. Dar bir boğazla denizle ilişkili olmasına rağmen yakınından geçen Ceyhan nehrinden etkilendiği için suları çok az tuzludur. Özellikle taşkın dönemlerinde göle bol miktarda tatlı su karışmaktadır. Bu nedenle ekolojik olarak Akyatan lagününden daha farklı bir yapısı vardır. Saz, kamış, kındırandan oluşan hayli zengin bir bitki örtüsüne sahiptir. Akyatan lagününde olduğu gibi göl ile deniz arasında yüksek kumullar bulunmaktadır. Lagünde sazan, yılan balığı gibi tatlı su balıklarının yanı sıra kefal, levrek gibi deniz balıkları da avlanmaktadır. Ekolojik yönden bol gıdalı bir göldür. Akyatan lagününde olduğu gibi ılıman bir iklime sahip olması, besin maddeleri yönünden oldukça zengin oluğu su kuşlarının tercih sebebidir. Akyatan lagününden küçük olmasına rağmen, kuluçkaya yatan, kışlayan türler bakımından aynı zenginliği göstermektedir.
Kış aylarındaki kuş popülasyonu, 100.000’in üzerindedir.
Anavarza Antik Kenti
Anavarza, Kadirli, Ceyhan ve Kozan ilçe sınırlarının kesiştiği yerde, Kozan sınırları içerisinde, Kilikya bölgesinde bulunan antik kent. Çevresi mesire yeri olarak kullanılır. Kilikya ovasının önemli merkezlerinden olan Anavarza’nın antik kaynaklarda adı Anazarbos, Anazarba, Aynızarba veya Anazarbus olarak geçer. Adana’nın yaklaşık 70 km kuzeydoğusunda, Dilekkaya köyündeki antik şehir, Sunbas çayının Ceyhan ile birleştiği yerin 8 km kuzeyinde ada gibi yükselen bir tepe üzerindedir.
Anavarza Roma İmparatorluk Devrinin ilk iki yüzyılı boyunca büyük bir varlık göstermemiş, Kilikya başkenti Tarsus'un gölgesinde kalmıştır. Tarsus günümüze kadar yaşayabilmiştir ama bunun karşılığında tarihi anıtlarının büyük bir bölümünü kaybetmiştir. Roma imparatorlarından Septimius Severus'un, Pescennius Niger ile yaptığı iktidar savaşı sırasında, Severus'un tarafını tutan kent, onun Niger'i 194 yılında İsos'ta yenerek imparatorluğun tek hakimi olmasından sonra ödüllendirilmiş, tarihinin en parlak dönemini yaşamaya başlamıştır. 204-205 yıllarında Kilikya, İsauria ve Likaonia eyaletlerinin metropolisi olmuştur.
260 yılında diğer Kilikya kentleri gibi Anavarza da Sasani Kralı Şapur tarafından fethedilmiştir. 4. yüzyılda İsaurialı Balbinos tarafından tahrip edilmiş olan Anavarza, İmparator II. Theodosius zamanında 408 yılında kurulan Cilicia secunda'nın ve eyaletin başkenti olmuştur.
525 yılındaki büyük depremden zarar gören kent İmparator İustinianus tarafından onartılarak İustiniopolis adıyla onurlandırılmıştır. Ancak 561 yılında ikinci kez deprem felaketine ve bunu hemen izleyen büyük bir veba salgınına uğramıştır. İslam İmparatorluğunun zuhurundan sonra Arap ve Rum devletleri arasındaki sınır bölgesinde kalan kent sürekli akın ve savaşlarla tahrip edilmiş ve nüfusunun büyük bir bölümünü kaybetmiştir.
Comona (Şar) Antik Kenti
Kizzuvatna Krallığının Başkenti olarak da adı geçen Comona Adana'nın Tufanbeyli ilçesi sınırları içerisinde bulunan Şarköyü'nün eski yerleşim adıdır. Commona olarak da anılmaktadır. Comona Çukurova Bölgesinde Hititler döneminde dini bir krallık olan Kizzuwatna'nın en önemli şehirlerindendir.
Misis Antik Kenti (Mopsuestia)
Misis antik kenti (Mopsuestia), Ceyhan Nehri kenarında, tarihi İpek Yolu üzerinde kurulmuş, Adana'dan sonra gelen ikinci bir geçit durumundadır.
Misis'in tarihi, antik kentin üzerinde bulunduğu ve Neolitik Çağ'la tarihlenen höyük ile başlar. Misis'i Truva kahramanlarından Mopsos'un kurmuş olduğu söylenmektedir. Hitit, Asur, Makedonya ve Selevkosların eline geçmiş, Roma ve Bizans devirlerinde de önemli bir merkez olmuştur. M.S. 8. yüzyıldanitibaren Abbasiler döneminde yeniden imar edilmiştir. 965'te yeniden Bizans'a geçen kent, sırasıyla 1082'de Anadolu Selçukluları'nın eline geçse de daha sonra Antakya Prensliği, Bizans ve Kilikya Ermeni Krallığı arasında el değiştirmiş ve 12. yüzyılın sonunda burası Kilikya Ermeni Krallığı'na bağlanmıştır. 14. yüzyılın başlarında Memlüklerin eline geçen ve günümüzde bu bölgede yaşayan Yörük aşiretlerinin yerleştiği kent, Memlüklere bağlı Ramazanoğlu Beyliği'nce yönetilmiştir. 1517 yılından sonra Osmanlı Devleti'nin hâkimiyetine giren ve 1602'ye kadar Ramazanoğullarının yönettiği Misis'te bugün ayakta kalmış olan eserler M.S. 4. yüzyıla ait bir bazilikanın mozaik taban döşemeleri, dokuz gözlü bir taş köprü, akropol deki surlar, su kemerleri ve hamam kalıntıları ile ve Selçuklu ve Osmanlı döneminden kalan Havraniye Kervansarayı ve tek kubbeli mescittir. Beldenin bugünkü adı Yakapınar'dır.
Ayrıca Misis'te Lokman Hekim'in Misis Köprüsü'nden geçerken ölümsüzlük ilacını kaybettiği, Yedi uyurlardan Karataş Dedenin Mezarınında burada bulunduğu rivayet edilmektedir.
Misis Mozaik Müzesi
Misis Mozaik Müzesi, Adana'nın Yüreğir büyükşehir ilçesine bağlı Misis Beldesi'nde, 1959 yılından beri faaliyette olan ve içinde Misis Antik Kenti'nden kalma, 4. yüzyıl sonlarına ait bir tapınağın zemin mozaiklerinin sergilendiği müzedir. Adana Arkeoloji Müzesi'ne bağlıdır. Adana'ya 26 kilometre uzaklıktadır.
Misis Antik kenti sınırları içerisinde yer alan bazilikaya ait zemin mozaikleri 1956 yılında Misis Höyüğü'nde kazı yapan Alman arkeoloji heyetinden Prof. Dr. H. Theodor Bossert ile Dr. Ludwig Budde tarafından ortaya çıkarılmıştır. Höyükten çıkarılan mozaikleri korumak amacıyla müze kurulmuştur. Bizans devrien ait mozaiklerde Nuh'un tufan esnasında gemisine aldığı hayvanlar betimlenmiştir. Mozaiğin tam ortasında bir masa veya sehpa şeklinde yapılmış bir kümes ve etrafında Nuh Peygamber'in tufanda gemisine aldığı 23 adet kuş ve kümes hayvanları, bu grubun etrafında ise vahşi ve evcil hayvanlar yer almaktadır. Müzenin duvarları ışığı geçirecek şekilde cam tuğlalardan oluşmuştur.
Magarsus Antik Kenti
Magarsus, M.Ö. 7. yüzyılda kurulmuş Adana'nın Karataş ilçesi sınırları içinde bulunan antik kent kalıntılarıdır. Kent sınırları içinde 3000 kişilik bir de amfi tiyatro yer almaktadır. 2011'de amfi tiyatronun 4 parsel arsadaki 35 hissedarına bakanlık tarafından 1.5 milyon lira kamulaştırma bedeli ödenerek bölgede bakanlık destekli kazı çalışmaları başlatılmıştır.
Sirkeli Höyüğü
Sirkeli Höyük, Adana ili'nin 40 km. doğusunda, Ceyhan İlçesi Sirkeli Köyü'nde yer alan bir höyüktür.[2] Ceyhan Nehri'nin Nur Dağı'na dayandığı bölgede, nehrin batı kıyısında Kuzey Suriye'den Kilikya Kapıları (Gülek Boğazı) üzerinden Orta Anadolu'ya uzanan tarihi yol üzerinde bulunan Sirkeli Höyük, bu konumuyla Kilikya'nın en önemli höyüklerinden biridir. Tepe, 400 x 300 metre boyutlarında olup yüksekliği 30 metredir. Ceyhan kıyısında olmakla birlikte yerleşimin nehrin diğer kıyısına da yayılmış olduğu anlaşılmaktadır.[3]
Sirkeli Höyüğü, eski Misis-Ceyhan karayolu üzerinde yer alan Sirkeli mahallesinde Ceyhan Nehri kenarında bulunmaktadır. Hemen yanında bir kaya kütlesinin üzerinde Muvattali Kabartması bulunmaktadır. Hitit İmparatoru Muvattali, Mısır Firavunu Ramses ile yaptığı ünlü Kadeş Savaşı'na giderken buraya uğramış ve bu olaydan sonra Hititler tarafından bu yerin kutsallığına inanılmıştır. Muvattali kabartması Anadolu'daki en eski Hitit kabartması olması ile de ayrı bir öneme sahiptir.
Adana Arkeoloji Müzesi
Kurulduğu ilk yıllarda, Polis Dairesi’nde hizmet veren Adana Arkeoloji Müzesi, 1928 yılında Taşköprü başındaki günümüzde yıkılmış durumda olan Caferpaşa Camii Medresesi’ne, daha sonra Kuruköprü Rum Kilisesi'ne taşındı. 1935'te müzeye bir Etnografya Salonu eklendi. Müze, 1950 yılında günümüzdeki Etnografya Müzesi Binası’na taşındı. 1966 yılında ise Kültür Parkı'nda yeni bir müze binası yapımına başlandı. Günümüzde 1972’de taşındığı Reşatbey'deki binasına hizmet vermeye başladı. Alyanakzade Halil Kamil Bey ve Ali Rıza Yalman müzenin gelişimine büyük katkıda bulunmuş müze müdürleridir.
Adana Arkeoloji Müzesi'nde, Tarsus-Gözlükule, Mersin-Yümüktepe, Milis, Karatepe, Soğuksutepe vb. höyük ve iskân yerlerinde yapılan arkeolojik kazılarda çıkan eserler ile Adana ve çevresinden derlenen eserler bulunuyor. Bunlar prehistorik (tarih öncesi), Hitit, Asur, Fenike, Frig, Helenistik, Roma ve Bizans devirlerine ait heykel, kitabe, lahit, stel, mimari parçalar gibi taş eserler, pişmiş topraktan yapılmış çanak, çömlek, çeşitli kaplar, silindirik ve magma mühürleri, madeni paralar ve diğer arkeolojik buluntulardır. Müzede ayrıca Selçuklu ve Osmanlı devirlerine ait islami eserler ile, giyim kuşama, halk sanatlarına ve elişlerine, yörük çadırlarına ve yörüklerce kullanılan eşyaya ait derlenmiş etnografya malzemesi de yer alır. Müzenin en değerli eserleri lahitlerdir. Bunlar arasında 3843 envanter sayılı lahit, 1958'de Tarsus'ta bulundu ve Adana Arkeoloji Müzesi'ne taşındı. Lahitin uzun yüzlerinden birinde Truva kahramanlarından Hektor'un ölüsünün fidye karşılığında kurtarılışı, sağda Kral Priamos'un Akhilleus'e yalvarışını, solda kralın arabasından inişini, arkada dragonları tasvir eden kabartmalar görülmektedir.
Adana Etnografya Müzesi
Adana Etnografya Müzesi, Adana il merkezinde Eski Müze adıyla bilinen müzedir.
1845 yılında Kuruköprü mevkiinde inşa edilmiş ve sonradan terk edilmiş olan kilise 1924 yılından sonra müze olarak düzenlenmiştir. 1972 yılında eserlerin yeni müze binasına taşınmasının ardından kilise restore edilmiş, 1983 yılında ise etnografya müzesine dönüştürülmüştür. Çukurova köylerinde ve Toroslar'da yaşayan Yörüklere ait oldukça zengin eşyalar barındırmaktadır.
Taşköprü
Taşköprü, Seyhan Nehri üzerinde, Adana kent merkezinde, Adana (Seyhan) ve Karşıyaka (Yüreğir) yakalarını birleştiren, köprüdür.
Adana'nın simgesi olarak kabul edilen köprü, bir Roma dönemi eseridir. Taşköprü'nün Roma İmparatoru Hadrian tarafından yaptırıldığı ve Roma İmparatoru Justinianus zamanında ciddi şekilde onarıldığı aktarılmaktadır. Seyhan Nehri üzerinde bulunan, aslen 21 gözlü olan köprü, Seyhan Nehri'nin ıslahı sırasında 7 gözünün toprak altında kalmasıyla 14 gözlü olarak hizmet veriyor. İlk yapıldığında yarı yarıya daha dar olan köprü daha sonra genişletilmiştir. Köprünün her iki girişinde de şu anda mevcut olmayan taç kapısı olduğu bilinmektedir. Osmanlı döneminde birkaç kez onarılan Taşköprü, günümüzde de hizmet vermeye devam etmektedir. 310 metre uzunluğundaki köprünün genişliği 11.40 metredir.
Taşköprü'yü inşa ettiren Roma İmparatoru Hadrian
Taşköprü'nün 2006 yılı başında restorasyon çalışmalarına başlanmış ve 2007 başlarında çalışma sona ermiştir. Ayrıca Taşköprü dünyada hala kullanılan en eski köprüdür.
Lokman Hekim Köprüsü (Misis Köprüsü)
Misis Köprüsü, Ceyhan Nehri üzerinde, Adana'nın Yüreğir büyükşehir ilçesine bağlı Misis Beldesinde yer alan, tarihi köprü.
4. yüzyılda Roma İmparatoru II. Flavius Julius Costantinus tarafından yaptırılmıştır. 6. yüzyıl ortalarında Bizans İmparatoru Justinianus tarafından onartılmıştır. Dokuz gözlü olarak inşa edilmiştir. Eski Adana Halep karayolu buradan geçmekteydi. Anadolu’nun ilk RomaKöprüsü olarak bilinmektedir. Selçuklular, Bizanslılar ve Haçlılar arasındaki savaşlara sahne olan efsanevi kent Misis’in adını taşıyan köprü, Ramazanoğlu Beyliği ve Osmanlı dönemlerinde şiddetli depremlerle tahrip olmuş ama buna rağmen ayakta kalabilmiş eserlerden biridir.
Köprü hakkında anlatılan hikâyelerden en kayda değer olan Lokman Hekim'in ölümsüzlük ilacını bulduğu ve bu ilacı yazdığı kağıdı Misis Köprüsü'nde elinden uçtuğudur.
Günümüzde insanları üzerinde taşımaya devam eden köprü, 1998 yılında yeniden restore edilmiştir. Köprü halen etkili bir şekilde kullanılmaktadır.
